Türkiye’de artık ne hür faiz ne de hür döviz piyasası var. İkisi de devlet denetimli piyasalar… En azıdan bir müddet için bu böyle… Soru, “Ne vakte kadar sürecek?”
Nitekim kitap bize ne diyor? Sermaye hareketlerinin hür olduğu bir iktisatta hem kur hem de faiz uzun müddet birlikte denetim edilemez. Birini seçmeniz gerekiyor.
Faizi kontrol ediyorlar mı? Evet! Aslında üzerine basa basa çok net bir biçimde söylüyorlar. Doları kontrol ediyorlar mı? Olağan ki… Yapay olarak sabit tutma çalışmaları yalnızca kaçınılmaz sonu ertelemeyi sağlar…
Dolar faizi Lira faizinden yüksek!
Böylesi kritik bir ortamda ülkenin tek sorunu faizmiş, ekonomik problemlerin yegâne tahlili indirilmesiymiş üzere tartışmalar dönüyor.
Bu sistemde İlah Zeus gelse başarılı olamaz ekonomide… Üç vakte çıkışını verirler eline yollarlar memlekete…
İşin enteresan tarafı Türkiye’de faizler düşerken Amerika’da 2007’den beri prensip kez 5 yıllık faiz yüzde 4.5 oranının üzerine çıktı.
Neydi bunun manası? Türkiye yurt dışından yüzde 11’in altında borçlanamaz 5 yıllıklarda… Halbuki Türk Lirası’na faiz 5 yıllıklarda yüzde 9.48 seviyesinde…
Soru şu? Daha fazla faiz alıp Amerikan Doları cinsi getiriye mi yatırırsınız paranızı yoksa daha az faiz ile Türk Lirası’na mı? Saçma üzere duruyor lakin piyasa getirileri ortada…
Kredi alabiliyor musunuz?
Faiz düşürümüyle tüketimin canlanması, üretimin artması, yatırımların başlaması, enflasyonun inmesi, borç yükünün hafiflemesi hedefleniyor.
Bunlar olmayacak! Neden? Merkez Bankası’nın faizleri düşürmesi nedeniyle bankaların verdiği kredi oranlarının düşürülmesinin şu an için imkânı yok!
İşin açıkçası sizden krediye başvurup, gidip de onunla domates, patates almanız beklenmiyor. Yatırım yapmanız bekleniyor. Lakin istediğiniz kredilere de ulaşılamıyor.
Enflasyon, İstatistik Kurumu’nun açıklamalarında dahi yükselmeye devam edecek. Yani tasarrufu olanların parası her geçen gün daha fazla eriyecek. Tüm bölümler yoksullaşacak. Çoktan çok, azdan az gidecek. Eyvallah…
Daha evvel de denendi!
Kur Muhafazalı var nasıl olsa diye dolaşıyorlar lakin, kuru da para ödememek için baskılıyorlar. Gazı almak için hafifçe bırakıyorlar. Yeterli de nereye kadar?
Senin cari açığın dolu dizgin… Tıpkı halde seçim yılına girdiğimizden bütçe açığı durdurulamaz bir biçimde kaçınılmaz olarak artacak.
Finansal piyasalarda en tehlikelisi de bu ikili açıktır. İktisadın tadını kaçırır. Borç aradığında tabloyu gören direkt tünele giriyorum der telefonu kapatır.
Dünyanın en çok bedel kaybeden para ünitelerinden biri olan Türk Lirası için negatif gerçek faiz durumu sürdürülebilir değil… Daha evvel denendi… Hem faiz hem kur patlamasıyla deney sona erdi.
Neye güveniyorlar? Kaçacak yabancı yatırımcı kalmaması ve içerideki paranın süresiz denetim edilebileceğinin sanılması… Halt etmişler! Nereye kadar sürer bu avuç içi kadar memnunluk?
Zamanlama her şeydir
Döviz rezervlerinin tüketilmesi, zayıf para siyaseti güvenilirliği, negatif gerçek faizler ve güçlü kredi teşvikinin kısmi ateşlemesiyle gelen cari açık, dış finansman risklerini ağırlaştırıyor.
Ekonomi birebir vakitte psikolojidir… Merkez Bankası Başkanı’nın piyasalarda kredisi sıfırdır… Kimse tarafından itimat duyulmamaktadır. Yapılacak her yanılgı onun hanesine yazılacak ve işler olması gerekenden de beter olacaktır.
Faizi istediğin kadar düşür, likiditeyi gevşet, dövizi tut, hareketlenme olmuyorsa gelirler artmıyorsa likidite tuzağındasındır… Gelecekle ilgili tasalar vardır. Onlar giderilmeden hiçbir atılım işe yaramaz.
Ne var ki bizde tuzak falan kalmadı. Tabanı gördük mü yoksa daha da var mı? Meraklandığımız nokta burası… Önemli olan işin zamanlaması…