On yıllık patlayıcı büyümeden sonra, kripto para üniteleri hakikaten ana akım haline geldi. Büyük, esaslı isimlerin yanı sıra, yeni altcoin projeleri neredeyse her gün piyasaya sürülüyor. Forbes, altcoin projelerinin oluşuturlma basamaklarını ve 2023 için seçtiği kripto para ünitelerini inceledi.
Yeni kripto para üniteleri nasıl oluşturulur?
Kripto para üniteleri kolay kolay oluşturulabilir. Zira kendi blockchain’inizi sıfırdan oluşturmak yerine, mevcut bir blockchain’in kodu kopyalanabilir. Oluşturucunun isteklerine nazaran değişiklikler yapılabilir ve bir blok zincirinin kodu ekseriyetle değiştirilmeden kopyalanır. Daha sonra, orijinaliyle tıpkı temel tekniklere sahip yeni bir kripto para ünitesi doğar, lakin başka bir blok zinciridir. Kripto para ünitelerinin doğmasının bir diğer yolu da tartışmalı bir “fork” dur. Bir fork, basitçe, blockchain protokolündeki bir değişikliktir.
Bunun yüksek profilli bir örneği, 2015 ve 2017 yılları ortasında Bitcoin (BTC) ile gerçekleşti. Bitcoin’in dizaynıyla ilgili ölçeklenebilirlik problemleri etrafındaki tartışmalar sonunda, Bitcoin’den büsbütün farklı bir kripto para ünitesi olan Bitcoin Cash’i yaratan bir hard fork’a yol açtı. Ethereum’un (ETH) yaratıcısı Vitalik Buterin, Ocak 2022’de attığı bir tweet’te şunları söyledi:
BCH’yi çoğunlukla bir başarısızlık olarak adlandırırdım. Ana çıkarımım: Bir uyuşmazlık etrafında oluşan topluluklar, yeterli bir nedenleri olsa bile, ekseriyetle uzun vadede sıkıntı vakitler geçirirler. Zira cürete yetkinlikten daha fazla bedel verirler ve ileriye dönük dengeli bir yoldan fazla direniş etrafında birleşirler.
Yeni bir blockchain oluşturmak…
Tabii ki, sıfırdan bir blockchain oluşturmak da mümkündür, fakat bu çok daha güçlü bir iştir. Aptos (APT), büsbütün yeni bir blockchain oluşturmanın en son örneğidir. – Katman 1 altcoin projesi, Meta Platformlarının eski çalışanları tarafından bir müddet evvel başlatılmıştır. Katman 1, kriptonun bir yapı taşı olarak kullanılabilecek kendi bloblockchain’ine sahip olduğunu gösterir. Birkaç güzel bilinen Katman 1 altcoin projesi ise; Ethereum, Cardano (ADA) ve Solana’yı (SOL)’dur. Aptos’u çevreleyen birçok söylentinin akabinde, listeleme ile birlikte fiyatı düştü.
Kripto, Neredeyse yarısı geliştiricilere ve özel yatırımcılara ayrılan token’lerin tahsisi konusunda tenkitlere maruz kaldı. tokenomik olarak bilinen bu token dağılımı, yeni bir kripto para ünitesini değerlendirirken birincil faktördür.
Mevcut blockchain’lerdeki yeni kripto para birimleri
Bazı blockchain’ler, başka kripto para ünitelerini ekosisteminde barındırma yeteneği ile tasarlanmıştır. Geliştiriciler böylelikle bu mevcut blockchainin üzerine yeni kripto para üniteleri başlatır. Böylece yeni oluşturulan para ünitesi “token” olarak isimlendirilir. Bir token, kripto para olarak fonksiyon görevebilir ve üzerinde çalıştığı blockchain’e mahsus olmayabilir.
Bazı token’ler, uzmanlık ve vakit alabilen yüksek derecede özelleştirme ile başlatılırken, başkaları birkaç tıklamayla faal olur. Öteki bir blockhain’in üstünde bir token başlatmak için teknik bilgi gerektirmez. Ayrıyeten yalnızca birkaç dakikada oluşturulabilir. Dakikalar içinde yeni bir altcoin başlatmanıza yardımcı olan çevrimiçi hizmetler bile var.
Ethereum tabanlı altcoin projeleri
Piyasa kıymetine nazaran dünyanın en büyük ikinci kripto para ünitesi yalnızca 2015’ten beri var. Bununla birlikte, kısa müddette Ethereum, kripto para ünitelerini başlatmak için en tanınan blokchain haline gelmiştir. Dogecoin’e (DOGE) alternatif olan memecoin Shiba Inu (SHIB) üzere, Ethereum’da başlatılan tanınan tokenlerden kimilerini bile duymuş olabilirsiniz. DAI ve metaverse coin The Sandbox (SAND) bunlara örnek.
Binance tabanlı kriptolar
Bir öteki tanınan seçenek BNB blockchain’i. BNB, Binance tarafından başlatılan ve Binance Smart Chain ekosisteminde yer alan blockchain’dir. BNB Zincirinin savunucuları daha düşük fiyatlarından ve daha yüksek suratından yararlanırlar. Ethereum’un ana eleştirisi, ortalama bir kullanıcı için erişilemez hale getirebilecek “gas” fiyatları. Fakat BNB Chain’in düşük fiyatları ve daha yüksek suratları bir ödünleşim olmadan gelmez. Binance merkezi bir şirkettir, bu nedenle BNB Chain kullanıcıları merkeziyetsizlik ögesini feda eder.
Bu, birtakım kripto para ünitesi destekçilerinin kriptoların kimi temel direklerine muhalif olduğunu sav etmelerine neden oldu. Düşük fiyatlar, yüksek suratlar ve kripto para ünitelerinin piyasaya sürülebilme kolaylığı, bilhassa pandemi patlaması sırasında BNB Chain’de süreç gören kimi spekülatif varlıkların olduğu manasına geliyor. Bu türlü bir örnek, Mart 2021’de başlatılan Safemoon’du. Mayıs 2021’de 10,9 milyar dolarlık piyasa kıymetinden süreç görerek çabucak üst gerçek yükseldi. Bununla birlikte, bu kopyala-yapıştır altcoin projelerinin birçoklarında olduğu üzere, düşüş de tıpkı derecede dramatik olmuştur.
Bu altcoin projesine ponzi suçlaması
Safemoon’un, şuan 4,4 milyon dolarlık (3,3 milyon ABD Doları) piyasa bedeli var. Fiyatı ise sıfıra yakın süreç görerek bedelinin %99,9’unu kaybetti. CoinMarketCap’e nazaran Safemoon geliştiricileri, token’i yeni bir sürüme taşıdı. Bu sürümün ismi: SafeMoon V2. Bu altcoin de bir Ponzi dolandırıcılığı suçlamasıyla karşı karşıya kaldı. Kurucuları büyük ölçüde token’i denetim etti. Dolandırıcılık argümanlarına ek olarak, topluluk, Jake Paul ve Soulja Uzunluk üzere ünlüleri argüman edilen bir dump-pump planına katıldıkları için dava açtı.
Solana tabanlı altcoin projeleri
Solana, geliştiricilerin token’leri başlatabileceği bir diğer tanınan blockchain’dir. Ethereum’dan daha süratli ve daha düşük fiyatlar sunan öbür bir alternatiftir. Bununla birlikte, Solana’nın güvenilirliği ile ilgili sıkıntılarla karşın, geçen yıl Solana’ya olan ilgi büyüyor. Solana blockchain’de başlatılan ve giderek artan sayıda NFT’ler, uygulamalar ve belirteçlerle arttı.
Yeni oluşturulan kripto para ünitelerine yatırım yapmalı mıyım?
Forbes’a nazaran lansmandan kısa bir müddet sonra yeni para ünitelerine yatırım yapmak son derece risklidir. Risk sermayesi (VC’ler) firmaları tarafından finanse edilen birçok kripto para ünitesi için, halka açık bir lansman, firmanın likiditeyi boşaltması ve yatırımlarını nakde çevirmesi için birinci talihtir. Kripto için gevşek düzenleyici ortam ve kurucu grupların çoklukla anonim tabiatı ile birleştiğinde, bu durum perakende yatırımcıların geçmişte çıkış likiditesi olarak kullanılmasına yol açmıştır.
Bazı kripto para üniteleri, birkaç dakika içinde başlatılan dolandırıcılıktan diğer bir şey değildir. Kurucular, blockchain’in anonimliğinin gerisine saklanırken süratli bir halde para kazanabileceklerini umuyorlar.
Kripto para dolandırıcılığına dikkat
Forbes’a nazaran, yeni başlatılan altcoin projelerinden kimileri dolandırıcılık emeliyle çıkartılıyor. Ayrıyeten bu projelerin fiyatları da, çöküşten evvel yükseldi. Bu yararlar ekseriyetle manşetlere çıkar ve kuralın istisnası olsalar bile “FOMO’yu” körükler. Kriptokoin.com olarak da bildirdiğimiz üzere, şu anda piyasada bulunan 20.000’den fazla kripto para ünitesi var. Fobes’a nazaran, Azınlık olsa bile gücünü hala koruyan dolandırıcılık projelerinin olduğu söylenmelidir.