MADINA WANDIFA, Senegal – Uzun yolculuğunun ardından hâlâ terli ve yorgun olmasına rağmen, uzun yol kamyon şoförü, işçilerin kamyonundan yüzlerce kutu tereyağını Senegal’in güneyinde işlek bir caddenin kaldırımına indirmesini izlerken iyimserdi.
Şoför Cheikh Oumar Tamba’nın başkent Dakar’da kamyonuna tereyağını yükledikten sadece iki gün sonra yapması gereken yalnızca bir durak daha vardı. Ancak bu, onun iyi ruh halinin tek nedeni değildi.
Bu yolculuk eskiden çok daha uzun sürerdi. Ancak Gambiya Nehri boyunca yükselen bir köprünün inşasıyla, bölgenin en büyük trafik darboğazlarından biri artık ortadan kalktı; bu, çok ihtiyaç duyulan altyapı projelerinin Batı Afrika’daki insanların yaşamları üzerinde yarattığı olumlu etkinin somut bir örneği.
Senegambia Köprüsü üç yıl önce hizmete açılmadan önce, malları Dakar’ın güneyine taşıyan yüzlerce kamyon şoförünün bir feribot için sıraya girmesi, bazen karşıya geçmek için günlerce beklemesi gerekiyordu. Meyve çürürdü. Bay Tamba’nın getirdiği süt ekşirdi. Ambulanslar kilometrelerce uzanan kuyrukta mahsur kalacaktı.
Bir düzine yıldır Batı Afrika yollarında seyahat eden 45 yaşındaki Bay Tamba, “Geçmişte daha hızlı geçebilmeleri için feribot görevlilerine rüşvet vermek zorunda kalırdık,” dedi. O köprü hayatımızı çok kolaylaştırdı” dedi.
Ayrıca, feribotlar yalnızca gündüzleri çalışır, karanlık çöktüğünde kuzeyi güneyden ayırırdı.
Afrika Kalkınma Bankası’nda Gambiya’da büyümüş bir ekonomist olan Ousman Gajigo, “Geceleri ne tür bir acil durum yaşarsanız yaşayın, karşıya geçmek imkansızdı” dedi.
Feribotlar, Gambiya’yı geçerken veya bunun yerine güneydeki kıyı limanlarını Dakar’a bağlayan rotalarda okyanustan geçerken tehlikeli olabilir. 2002’de Atlantik’te bir feribot olan Joola alabora oldu ve 1.800’den fazla insan öldü.
Gambiya Nehri üzerinde köprülerin olmaması, Senegal’in yiyecek sepeti olan güney Casamance bölgesinde yaşayanların Dakar’daki hükümeti onları ülkenin geri kalanından koparmakla suçlamasıyla bölgesel bir bölünme duygusunu şiddetlendirdi. Bu yılın başlarında, güneydeki ayrılıkçı isyancılar hükümetle bir barış anlaşması imzaladılar ve Afrika’nın en uzunlarından biri olan 40 yıllık yavaş yavaş alevlenen bir çatışmanın nihayet sona erebileceği umudunu getirdiler.
Feribotun kendisi Senegal’de değil, Senegal’i kuzey ve güney bölümlerine ayıran, Atlantik Okyanusu’ndan yaklaşık 200 mil içeriye uzanan ince bir ülke şeridi olan Gambiya’da.
Gambiya’nın eski diktatör başkanı Yahya Jammeh, 22 yıllık iktidarı boyunca ülkesinin coğrafi konumunu büyük komşusuna karşı bir koz olarak kullanarak bir köprü inşa etmeyi uzun süredir reddetmişti. Uzun süredir ertelenen inşaat projesi ancak Bay Jammeh’in beş yıl önce sürgüne zorlanmasının ardından başladı ve 2019’da Gambiya ve Senegal cumhurbaşkanları köprüyü aynı arabayla geçti.
Yaklaşık 7,50 dolarlık geçiş ücreti karşılığında, günlerle ölçülen bir önceki yolculuk artık dakikalar alıyor.
Senegal’in güneyindeki Madina Wandifa şehrinde, Gambiya sınırına çok da uzak olmayan Abdoul Aziz Faye, patronu bazı işlerini yaparken yol kenarında dinleniyordu. Dakar’dan Gine-Bissau’ya ilaç getirmişlerdi ve köprünün üzerinden kuzeye geri dönmek üzereydiler.
25 yaşındaki sürücü, birkaç yıl önce düşünülemeyecek bir ETA olan Dakar hakkında, “Umarım bu gece evde olurum,” dedi.
Kazanan sadece kamyoncular değil.
Son Senegalli Kaolack’ta bir otobüs durağında minibüsünün dolmasını bekleyen Samba Diop, “Bu sabah yola çıkabilir, Senegal’in diğer tarafına yolcu bırakabilir ve öğleden sonra 2’de karımla öğle yemeği yemek için dönebilirim” dedi. kuzey Gambiya sınırından önceki merkez.
Afrika Kalkınma Bankası’na göre, Gambiya’da ve Senegal’i çevreleyen bölgelerde pek çok insan yer fıstığı, pirinç ve sebze üretimiyle geçimini sağlıyor, ancak çiftlikleri pazarlara bağlayabilecek güvenilir ulaşım altyapısının olmaması bu insanların çoğunu yoksulluk içinde tutuyordu. 67 milyon dolarlık köprünün inşasını finanse etti.
Geçen yıl Ekim ayında, Gambiyalı yetkililer ülkenin doğusunda Çin tarafından finanse edilen daha küçük ikinci bir köprünün açılışını yaptı.
Senegambia Köprüsü’nün getirdiği tüm ilerlemeye rağmen, mangrov bataklıkları ve tuz düzlüklerinden akan huzurlu nehir yoldaki birçok engelden sadece biri ile güneye yolculuk hem gerçek hem de mecazi tümseklerden yoksun değil.
Pek çok kişinin yetkililerin Bay Jammeh’in yönetimi altında geniş çaplı zulümler yapmakla suçlananları yargılamasını beklediği Gambiya’da, sınırdan sınıra 15 millik bir yolculukta en az beş kontrol noktası vardı.
Ya Gambiya’dan sonra? Minibüs şoförü Bay Diop, “Bu başka bir hikaye,” dedi.
Senegal Devlet Başkanı Macky Sall kuzeyde büyük altyapı projeleri yürütmüş olsa da, eleştirmenler korkunç yollarının en iyi örnek olduğu güneyin ihmal edildiğini söylüyor.
Güneye seyahat edenler Gambiya’dan Senegal’e geri döner dönmez, sanki köstebek orduları Casamance’ı kişisel oyun alanlarına çevirmiş gibi, yolu dolduran binlerce çukur bekliyor. Casamance bölgesindeki ana şehir olan Ziguinchor’a sınırdan 90 millik yolculuk yarım gün sürebilen bir çiledir.
Bay Diop, “Daha iyi yollar artık Senegal’in gündeminde olmalı,” dedi.
Köprünün inşası, sağladığı faydalara rağmen, rölantide çalışan yüzlerce aracın, aç, susuz ve canı sıkılan yolcuların geçim kaynaklarını da perişan etti.
Geçenlerde bir öğleden sonra, köprünün aşağısındaki nehrin kenarında, Lamarana Diallo günün ilk müşterisini bekliyordu. Henüz kimse ceddi Senegal nane çayını yudumlamak için durmamıştı. Dört çocuk babası olan Bay Diallo, tipik bir günde yaklaşık 30 dolar kazanırdı, ancak şimdi 1,50 dolar kazanıyorsa şanslı olduğunu söylüyor.
Eskiden giysi, şekerleme ve yemek satan yüzlerce iş arkadaşının olduğu yerde, şimdi sadece iki kişi kaldı.
Nehrin iskelesindeki birkaç dükkan ve bilet gişesi terk edilmiş durumda. Bir düzine Gambiyalı askeri personel orada konuşlanmış, sigara içiyor, Senegal’in ulusal yemeği olan thieboudienne yiyor ve futbol hakkında sohbet ediyorlardı.
Çavuş, Senegambia Köprüsü 7/24 açık, ancak onu koruyan iş “rahat” dedi. Lamin Badjie, kışlanın üzerinde yükselen yapı. Çavuş Badjie, Senegal ve Gambiya arasındaki bazen karmaşık olan ilişkide, iki ülke arasında memnuniyetle karşılanan yeni bir bağlantı olduğunu söyledi.
Çavuş Badjie, kendisinin ve yoldaşlarının ait olduğu etnik gruplara -Serer, Soninke, Mandinka ve Senegal’de de yaşayan gruplara- atıfta bulunarak köprü hakkında şunları söyledi: “Bu bizi daha da birleştiriyor. Biz aynı insanlarız.”
36 yaşındaki Gambiya gizli polis memuru Omar Ndaw, köprünün devriye gezdiği alanlarda daha sorunsuz gezinmesine yardımcı olduğunu söyledi. Anksiyete ve alkol yoksunluğunu tedavi etmek için kullanılan bir ilaç olan sahte diazepam kaçakçılığında yaşanan artış, bu yıl onu meşgul etti.
Bay Ndaw, kullanılmış kırmızı Nissan’ıyla yola çıkmadan önce, “Köprünün herkese, bana ve topluma yardım ettiğini varsayalım,” dedi.
Bir dakika sonra, arabası köprüde gözden kayboldu. Nehri geçmişti.
Mady Camara raporlamaya katkıda bulundu.